Əli Fərəcov | alfaraj@mail.ru
İdman aləminin özünəməxsus zaman ölçüləri var. Olimpiya ili, olimpiadalararası dövr və ərəfə ili. İndi biz ərəfə ilinin başlanğıcındayıq. Bu illər həm də lisenziyalar ili kimi səciyyələnir. 2011-ci il dünyanın bir çox idmançıları ilə birlikdə Azərbaycanın da olimpiya ümidləri İngiltərə paytaxtına vəsiqə qazanacaqlar. Bunu onlar olimpiadaya qədər keçirilən beynəlxalq turnirlərdə, dünya və qitə çempionatlarında etməlidirlər.
Amma hər bir tədbirə hazırlığın strateji təminatı, konsepsiyası olmalıdır. Müstəqillik illərində Azərbaycanın özünün olimpiadaya hazırlıq üzrə ilk konsepsiyası 2000-ci il Sidney olimpiadası üçün hazırlanıb. Bu işdə xidmətləri olan mütəxəssislərdən biri də gənclər və idman nazirinin müavini İsmayıl İsmayılovdur.
- İlk konsepsiya qabaqcıl idman ölkələri, xüsusən də Almaniyanın konsepsiyalarının dərindən öyrənilməsi və təhlili əsasında yaradılmış və mənim o vaxtlar işlədiyim ADBTİA elmi-pedaqoji heyətinin müzakirəsinə verilmişdi, - deyə İsmayıl müəllim ölkə idmançılarının olimpiadaya hazırlıq üzrə ilk konsepsiyasının yaradılması barədə danışır. - O vaxt belə bir fikir vardı ki, konsepsiyanın hazırlığında məşqçilərin də rəyi nəzərə alınmalıdır. Amma mən bu fikrin əleyhinə idim.
İsmayıl müəllim bu mövqeyini onunla izah edir ki, konsepsiyaya əlavə edilən müddəalar dərin elmi-nəzəri cəhətdən əsaslandırılmalı, uzun illərin təcrübəsindən, sınağından çıxmalıdır. "Məşqçilərin irəli sürdükləri təkliflər bu meyarlara cavab verəcəksə, onda başqa məsələ" - İ.İsmayılov mövqeyini dəqiqləşdirir. Azərbaycan idmançılarının 2012-ci il olimpiadasına hazırlıq konsepsiyası da təsdiq olunub və artıq həyata keçirilməkdədir. Sözsüz ki, hər konsepsiya dövrünün xüsusiyyətləri, idmanımızın inkişaf səviyyəsi, baza hazırlıq imkanları nəzərə alınmalıdır.
Azərbaycan idmanının bugünkü inkişaf səviyyəsi ildən-ilə sürətlənir. Bugünkü Azərbaycan idmanı artıq 10 il, hətta 5 il bundan əvvəlki idman deyil. Söz yox ki, yeni konsepsiyada bunlar öz əksini tapmalı, bir çox məsələlərə baxışın yeni prizmaları tətbiq edilməlidir. Məsələn, bu gün idmançıların fiziki hazırlığına yeni yanaşma tərzi, nəzəri baxış mövcuddur. İdman növləri müxtəlifdir və hər növdə idmançının müxtəlif əzələlər qrupu iştirak edir. İndi fizioloqlar hesab edirlər ki, idmançı üçün heç də bütün əzələlərin işlədilməsi, yüklənməsi vacib deyil və hətta zərərlidir. Deməli, hər bir idman növü üçün əzələlərin iş rejimi tətbiq olunmalıdır. Lazım olmayan əzələlərin işlədilməsi artıq enerji sərfinə səbəb olur. Bu gün kortəbii məşqlərə yol vermək olmaz. Müasir idman yalnız dərin tədqiqatlar nəticəsində yaranmış elmi əsaslar üzərində inkişaf edə bilər.
Eləcə də dözümlülük məsələsi. Bəzən, xüsusən də təkmübarizə növləri ilə məşğul olanlarda - güləşçilərdə, boksçularda dözümlülük kimi keyfiyyətlərin tərbiyə olunması üçün səhərlər uzaq - 3-5 km məsafələrə qaçış tövsiyə olunur. Aparılan tədqiqatlar bunun yanlış üsul olduğunu sübut edir.
Bu gün dünya idmanı qarşısında duran ən böyük problemlərdən biri yarışöncəsi idmançının artıq enerji itkisinin qarşısını almaqdır. Enerji itkisinə həm də psixoloji amillər səbəb olur. İdman yarışının böyüklüyü, rəqibin titulları, bəzən də müəyyən səbəblər üzündən öz məşqçisinin yanında olmaması, onu bir başqasının əvəz etməsi idmançıda psixoloji gərginlik, həyəcan yaradır və bu da özlüyündə əlavə enerji itkisi deməkdir. Problemin həllində psixoloqların üzərinə çox böyük iş düşür. Onlar bütün cəhdlərini idmançını belə mənfi emosiyalardan qorumağa yönəltməlidirlər.
- Ümumiyyətlə, yığma komandaların London olimpiadasına hazırlıq konsepsiyası həm də idmançının məlumat bazasının zənginləşdirilməsi və onun hazırlığındakı problemləin həlli ilə bağlı məsələlərdən ibarətdir, - deyir İsmayıl müəllim. - Bu gün olimpiadaya hazırlıq dünyanın bir çox ölkələrində idmanın yüksək inkişafı şəraitində aparılır. İnkişaf yüksəldikcə, idmançılar arasında rəqabət də güclənir. Bu da bizim qarşımıza hazırlıq zamanı idmançıların təminatından tutmuş, bütün incə məsələlərə ciddi və böyük həssaslıqla yanaşmağı tələb edir. Konsepsiyada son illərdə meydana gələn elmi-nəzəri yeniliklər öz əksini tapır.
İ.İsmayılov hazırlıq gedişində üç əsas məsələyə önəm verildiyini qeyd edir. Bunlar tibbi-bioloji təminat, texniki-taktiki hazırlıq və psixoloji durum səbatlığıdır. Konsepsiya olimpiya oyunlarının keçiriləcəyi ölkənin iqlim şəraiti, coğrafi xüsusiyyətləri, milli mətbəxini öyrənməyi nəzərdə tutur. İdmançıların uyğunlaşması üçün təlim-məşq toplanışları həmin ölkəyə salınmalıdır. Mütəxəssislərin bu barədə yekdil qərarı belədir ki, belə uyğunlaşma yarış ərəfəsində artıq enerji itgisinin qarşısını alır.
Konsepsiyada xüsusi vurğulanan məqamlardan biri də gərgin məşqlərdən sonra bərpa işinin düşünülmüş elmi əsaslar üzərində aparılması, farmakoloji amillərdən düzgün istifadə etməkdir. Konsepsiya olimpiadaya hazırlığın bütün təminat məsələlərinin həllini nəzərdə tutur və burada ortaya çıxa biləcək problemlərin həlli istiqamətlərini göstərir.
Nazir müavini yeni konsepsiyada diqqəti çəkən bir məqamı da qeyd etdi ki, bu da hazırlıq prosesinə gənc idmançıların qatılmasıdır. Bu gün gənclər arasında olimpiadaya lisenziya qazanmaq potensialı böyük olan idmançılarımız var və biz onlara böyük ümidlər bəsləyirik. Onlar yığma komandaların heyətlərində təlim-məşq toplanışlarına qatılmalıdırlar.
İ.İsmayılov idmançılarımızın Pekin olimpiadasına hazırlığının yüksək səviyyədə olduğunu qeyd edir:
- Bir çox ölkələrlə müqayisədə, Pekində bizim hazırlığımız çox yaxşı idi. Bununla belə, dözümlülük, psixoloji tarazlığın saxlanması məsələsində problemlər var idi ki, yeni konsepsiyada bunlar öz əksini tapıb və vəziyyətdən çıxış yolları göstərilib.
Konsepsiyada qarşıya qoyulan problemlərin həlli olimpiadada təmsil olunacaq növlərin say artımına və yeni növlərin olimpiya debütünə imkan verəcək. Bildiyiniz kimi, ötən olimpiadaya lisenziyalara görə otüstü hokkeyçilərimiz normaya çox yaxın idilər. Bu dəfə də onlar şansı itirməyiblər. Voleybolçu qadınlara ümidimiz böyükdür.
Bu gün Azərbaycan idmanı düzgün inkişaf istiqaməti götürüb. Ölkə çempionatı xeyli güclənib, klublarımız dünyanın tanınmış voleybolçularını komandalarına dəvət etməklə, ölkə voleybolunun inkişafına böyük təkan veriblər. İnkişaf idmanımızın bütün sahələrini əhatə edir. Bu da Azərbaycanda idman sahəsində dövlət siyasətinin təntənəsidir. Bu siyasətin nəticəsidir ki, ölkəmiz son10 ildə dünyanın idman ölkələri sırasında özünə yer alıb. İndi Azərbaycan təkcə neft-qazı ilə deyil, həm də böyük idman, olimpiya çempionları yetirən ölkə kimi tanınmaqdadır. Burada keçirilən yarışlar keyfiyyət və təşkilatçılıq səviyyəsinə görə fərqlənir. Bu da dünyanı belə bir təkzibolunmaz fakt qarşısında qoyur ki, Azərbaycanda ən böyük idman yarışlarının, hətta olimpiya oyunlarının keçirilməsi üçün hər bir imkan var.
Bu gün Azərbaycan idmançılarının London olimpiadasına hazırlıq konsepsiyası yüksək səviyyəli mütəxəssislərin, federasiya rəhbərlərinin iştirakı və rəyləri nəzərə alınmaqla işlənib hazırlanmış və Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin kollegiyası tərəfindən təsdiq olunmuş əldə rəhbər tutulacaq bir sənəddir.
|
