Vahid konsepsiya olmasa, eniş-yoxuş davam edəcək
Milli futbol komandamız ən uğursuz mövsümlərindən birini başa vurmaqdadır. Yığma Trnavada son matçına, heç olmasa, daha bir xalı hesabına yazmaq və daha bir fürsəti olan rəqibin qanını qaraltmaq üçün çıxacaq. Slovakiya üçün bu matç həlledici xarakter daşıdığından futbolçularımız cüzi təpər göstərsələr, prinsipial qarşılaşma gözləməyə dəyər. Bu görüşdə əldə oluna biləcək müsbət nəticənin isə futbolumuza verəcəyi bir şey olmayacaq. Sadəcə, statistika dəyişəcək.
Söz yox ki, sonuncu ev oyununda daha çox şey gözləyirdik. Fəqət komanda elə bir oyun göstərdi ki, pis də demək olmur, yaxşı da. Buna oyun da demək olar, deməmək də olar. Tənqidin isə artıq heç bir mənası yoxdur. Bir sözlə, komanda vakuuma düşüb. Kosmosdakı kimi skafandrda, yaxud da reanimasiya otağına süni hava borusuna qoşulmuş vəziyyətdədir. Vəziyyət isə sabit, ağır kimi qiymətlənidirilə bilər.
Belə matçların ən pis cəhəti ümumi səviyyə fərqi barədə ümidsizliyə qapıları taybatay açmasıdır: səviyyəmiz budur. Belə olanda sual doğur: bəs istək necə, yoxdur? Təpərdən isə danışmırıq.
Konkret cavab var: belə rəqiblərlə nəinki oynamaq və rəqabət aparmaq, onlara qalib gəlmək mümkündür. Belə hallarda ən vacib məqam komandanın qələbəyə köklənməsi və nəticə üçün hər futbolçunun bütün qüvvəsini ortaya qoymasıdır. Bunu nə fərdi qaydada (bir-iki istisna ilə), nə də kollektiv kimi müşahidə etdik. Bilirik ki, həvəs və istək olanda, Azərbaycan millisi meydanda istənilən nəticəyə nail ola bilir. Amma millinin bu mənada ən böyük problemi futbolumuzun ümumi bəlasıdır. Müəyyən səviyyəyə çatıb, özünə nisbi imic qazandıqdan və transfer qiymətini "tutuzdurduqdan" sonra heç bir futbolçu imic barədə düşünmür. Çünki onların istər klublarda, istərsə milli səviyyədə qazancları bunun üçün yetərli olur. Hər oyuna görə onlara verilən mükafatlar bunun təməlində dayanır. Nəticədə, klub futbolu yerində sayır, milli əziyyət çəkir. İl ərzində futbolçunun, xüsusən də perspektivli adı ilə gündəmdə olanların qazancı onların gələcəyə yolunu bağlayır. Milli səviyyədə hünər onların daha yüksək səviyyələrə yolunu bağlayır. Bu tənbəllik, iddianın olmamasının ümumi nəticəsi bəllidir - inkişafın qarşısını alır, düşüncəni darlaşdırır.
Bu məsələlərin həlli yolu konseptual yanaşmanı dəyişməkdir. Ciddi futbol təsərrüfatı qurmaq istəməyən yarıpeşəkar klublar, heç bir dəstəyi olmayan həvəskarlıq anlayışı, heç olmazsa, yerlərdə uşaq futbolunun inkişafına stimulun yaradılmaması, təhsilsizlik günün aktual problemləridir. Deməli, bütün yanaşma köklü dəyişməlidir.
Bu gün Avropa arenasına can atıb bir oyun və ən yaxşı halda, bir mərhələ ilə işini bitmiş sayan komandalara ən yaxşı cavab kütləvilikdən başlamalıdır. Yarıpeşəkar klub futbolu varsa, UEFA-nın lisenziyalaşdırma və s. tələblərinə ən yumşaq tərzlə yanaşıb, yeni klubların formalaşmasına şərait yaratmaq lazımdır. Yerlərdə uşaq futboluna stimul üçün hesabatlılıq, konseptuallıq olmalıdır. Bu məsələ institutlaşmalıdır. Əks-təqdirdə keçirilən uşaq yarışları, sadəcə, statistik göstərici olaraq qalacaq.
Əgər ümumi vəziyyət belədirsə, ölkəyə kənardan məşqçi gətirməyin də bir mənası yoxdur. Foqtsların, alberto torreslərin, prosineçkilərin adlarının təsiri də köklü olmur. Bir müddət üçün təbliğat maşını olur, sonra isə yenə vəziyyət dəyişmir. Sual yaranır: fayda yoxdursa, Yurçeviç və ondan da əvvəl əcnəbi məşqçilər bu ölkəyə niyə gətirilib? Qarşılarına mütləq və konkret vəzifələr müəyyən edilmirsə, belə də olacaq. Onların iş planı olmalı, ən pis halda, hesabat verməlidirlər. Diqqət etsəniz hamısı həvəslə gəlir, daha sonra isə aşkar desək, dövrünü, erasını başa vurub gedir.
Əlbəttə, baş məşqçinin Uelslə oyundan sonrakı açıqlamaları ilə razılaşmaq olar. Birinə xüsusi toxunaq. Təbii ki, bir neçə aparıcı futbbolçunun olmaması nəticəyə təsir edə və komanda uduza bilər. Bəs qalanları nə etməlidir? Meydanda bir həvəs, istək, əzm yoxdursa, deməli, nəticəyə bel bağlamaq olmaz. Məşqçinin aşkar səhvləri buradan başlanır - meydanda oynayan, çarpışan, vuruşan komanda yox idi.
Anlamaq olar: Qaret Beylin adı və özü başağrısı idi. Ancaq bu görüşdə məsələ Beyllə bitmədi. Ən qəribəsi odur ki, ümumilikdə Şeydayevin həvəs və istəyindən, əzmkarlığından başqa nəsə görünmür. Yeri gəlmişkən, bu heyətin də adının yüksəlməsi üçün çalışan yeganə maraqlı futbolçusu olur. Çünki əldə edəcəyi uğur onun ölkə xaricində uğurlarının təməlini qoya bilər. Ən azı, diqqətdə qalmasını təmin edə bilər. Bəs o biri futbolçulara bu lazım deyilmi?
Məşqçinin oyunla bağlı seçimlərini və qərarlarını xüsusi tənqid atəşinə tutmaq doğru olmaz. Bununla belə, məsələyə kompleks yanaşmasında səhvə yol verdiyi açıq-aşkar idi. Komanda standart və şablon düzülüşə köklənmişdi. Matçın gedişində hər hansısa planlaşdırılmış yenilik yox idi. Konkret standart vəziyyətlər üçün belə bir plan, tapşırıq, hazırlıq görünmədi. Təkcə künc zərbələrinin sayı iki-üç oyuna bəs edərdi. Amma heç birindən düz-əməlli istifadə olunmadı. Hərçənd rəqibi bir azasçıq təftiş etmiş, öyrənmiş olsaydılar, ortada fərqli qərarların məhsulunu görərdik. Amma tək bu deyil, bütün aspektlərdə rəqib heç öyrənilməmişdi. Konkret, oyuna planı çox mübahsələr doğura bilər. Yurçeviçin strateqliyi və yaxud komandanı kökləyə bilməsi bir daha şübhə doğurur.
Onunla müqavilənin müddəti bu seçmə dövrdən sonra, demək olar, başa çatır. Qalacaqsa və ya yola salınacaqsa, məncə, qərar indidən verilməlidir. Əslində, onun qalması, ya getməsi bu gün heç əsas məsələ də deyil. Vacib olan ONA və ONUN yanaşma tərzidir. Kimliyindən asılı olmayaraq, məşqçi hesabat verməyincə, qarşısında ciddi vəzifələr qoyulmayınca, vəziyyət düzəlməyəcək.
Amma heç bu da ən ümdə vəzifə deyil. Məsələ futbolumuza ümumi yanaşmadır. AFFA-nın büdcəsinin yarısı "milli" adına sərf olunur. Bu vəsait, sadəcə, komandanın yarışlara çıxmasına, hazırlığına və futbolçuların mükafatlarına sərf olunacaqsa, bu fikirdən artıq vaz keçmək zamanıdır. Onu minimallaşdırıb, konkret strateji və konseptual hədəflərə köklənmək lazımdır. Qurban Qurbanov təyin ediləndə belə bir şansa ümid yarandı. Lakin aşağıdan yuxarı qurulan məşqçilər korpusunun fəaliyyəti özünü yenə plansızlıq və kortəbiilik üzündən tam doğrultmadı.
AFFA-nın bu məsələlər barədə ciddi düşünməsinin zamanı ötür. İldən-ilə yaxşı nəticələrin uğur ilğımları ilə zaman ötüşməyəcək. Ciddi, ardıcıl və davamlı iş qurulmayınca, futboldan ciddi danışmaq mümkün olmayacaq.
Bu gün Slovakiyada əldə olunan ən yüksək nəticənin belə heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Düşünmək üçün zaman da qalmayıb. Azərbaycan futbolu klub və milli komandalarının beynəlxalq arenadakı, üstəgəl, aşağı yaş qruplarındakı çıxışlar düşündürməlidir: futbolumuz hara aparılır, nə ilə aparılır, necə aparılır, niyə aparılır?
BATI YAR
|
